Lao động bỏ trốn bất hợp pháp tại Đài Loan: Nguy cơ mất thị trường truyền thống (19/04/2012)

Việt Nam có trên 93.000 lao động làm việc tại Đài Loan

Theo Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐTB & XH) hiện nay, Việt Nam đã đưa khoảng trên 250.000 lượt người sang làm việc tại Đài Loan. Hiện, Việt Nam là nước có số lượng lao động làm việc tại Đài Loan đông thứ hai (sau Indonesia), chiếm 21,78% tổng số lao động nước ngoài làm việc tại Đài Loan. Đài Loan được đánh giá là thị trường trọng điểm của ngành xuất khẩu lao động (XKLĐ) Việt Nam. Hiện thu nhập của người lao động ở thị trường này đạt khoảng 650USD/tháng.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, hoạt động đưa lao động sang làm việc tại thị trường truyền thống này gặp nhiều khó khăn do tỷ lệ lao động bỏ trốn tăng. Tính đến hết 31-12-2012 Việt Nam có trên 49.000 lao động bỏ trốn (lao động nữ khoảng 30.260 người), chiếm 40,82% số lao động nước ngoài bỏ trốn tại Đài Loan. Như vậy, trung bình mỗi tháng có khoảng 550 lao động bỏ trốn tại Đài Loan. Hiện mới có 34.786 lao động bỏ trốn bị trục xuất về nước và còn trên 15.000 lao động phá hợp đồng, cư trú bất hợp pháp tại thị trường này (chiếm 16,48%).

Theo lãnh đạo Cục Quản lý lao động ngoài nước (QLLĐNN), nguyên nhân chính khiến lao động bỏ trốn là do chi phí mà người lao động phải trả cho cơ quan môi giới quá cao. Theo số liệu điều tra năm 2010 và năm 2011, mức phí của người lao động Việt Nam trung bình khoảng 5.600-6.000 USD, có một số lao động bị thu đến khoảng 6.500 – 7.000 USD/người; cao hơn quy định khoảng             1.800-2.500 USD      .

Ông Đào Công Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết, phí môi giới cao do có quá nhiều đầu mối tuyển chọn đưa lao động đi làm việc ở Đài Loan. Theo báo cáo, hiện nay có tổng cộng 67 doanh nghiệp được Đài Loan cấp phép hoạt động đưa lao động sang làm việc. Tuy nhiên, con số thực lên tới khoảng trên 300 đầu mối.

Bên cạnh đó, nhiều DN Việt Nam không còn giấy phép nhưng vẫn móc nối với các DN khác mượn tư cách pháp nhân, hoặc ngược lại cho các tổ chức, cá nhân Đài Loan mượn tư cách pháp nhân tuyển người.

Về phía nước tiếp nhận cũng còn tồn tại tình trạng một số chủ sử dụng lao động Đài Loan không đủ điều kiện tiếp nhận lao động nước ngoài theo quy định nhưng vẫn tuyển dụng lao động bất hợp pháp. Bên cạnh đó, cũng có tình trạng các doanh nghiệp dịch vụ việc làm của Đài Loan tuỳ tiện nâng mức phí môi giới đối với doanh nghiệp Việt Nam. Trong khi năng lực đàm phán của doanh nghiệp XKLĐ Việt Nam yếu nên khoản phí môi giới bị đội lên.

Theo dự đoán của các chuyên gia nếu không giảm lao động bỏ trốn bất hợp pháp như hiện nay, phía Đài Loan hạn chế tiếp nhận lao động Việt Nam là điều khó tránh khỏi. Từ năm 2004 đến nay, Đài Loan đã tạm dừng tiếp nhận lao động Việt Nam trong 2 nghề: Thuyền viên tàu cá gần bờ và giúp việc gia đình. Đồng thời, không cấp giấy phép mới cho các doanh nghiệp Việt Nam đưa lao động sang Đài Loan do lao động Việt Nam làm việc tại thị trường này bỏ hợp đồng ra ngoài làm việc bất hợp pháp số lượng lớn và ngày càng tăng.

Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết, nhằm ngăn chặn tình trạng lao động bỏ trốn do phải đóng phí cao, Cục QLLĐNN đã có công văn quy định rõ về mức phí như sau: Lao động đi làm việc tại các ngành công nghiệp mức phí không vượt quá 4.500USD/người/hợp đồng 3 năm (trong đó tiền môi giới không quá 1.500USD); nghề giúp việc gia đình và chăm sóc sức khỏe mức phí là 3.800USD/người/hợp đồng 3 năm (tiền môi giới không quá 800USD). Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH) cũng đã ban hành công văn yêu cầu các doanh nghiệp chấn chỉnh công tác đưa người lao động đi làm việc ở thị trường trọng điểm này. Cụ thể, từ ngày 1-4-2012, nếu phát hiện DN thu phí cao hơn mức quy định, Cục sẽ xử lý theo quy định về xử phạt vi phạm hành chính. Nếu tiếp tục vi phạm, Cục sẽ phối hợp với phía Đài Loan thu hồi giấy phép của doanh nghiệp và xử lý theo quy định của pháp luật. Theo đó, mức phí đối với người lao động đi làm việc tại Đài Loan tối đa là 4.500 USD/người/hợp đồng 3 năm trong các ngành công nghiệp, trong đó phí môi giới không quá 1.500 USD; không quá 3.800 USD/người/hợp đồng 3 năm khi đi làm việc trong gia đình và chăm sóc sức khoẻ, trong đó phí môi giới tối đa không quá 800 USD.